In 2024 bestaat de lesmethode Fundament 25 jaar! In het jaar 1999 kwam het allereerste papieren exemplaar uit, bij de start van het keuzevak Informatica in de bovenbouw havo/vwo.
Lees meer over de actuele methode op: https://www.instruct.nl/methoden/fundament-informatica.
Ontdek in de tijdlijn alle hoogtepunten van de afgelopen 25 jaar.
In al deze jaren is ons doel ‐ het ontzorgen van docenten en het bieden van een kwalitatief hoogwaardige lesmethode ‐ gelijk gebleven. Of je nu een vakdocent of een anders bevoegde docent bent, met onze methode kun je uitdagende lessen geven, waarmee je de leerlingen meeneemt in de fascinerende wereld van de IT.
Nu, 25 jaar later, zijn we grotendeels afgestapt van de boeken, en bieden we een complete lesmethode in een online leeromgeving. Hiernaast zie je een vergelijking van het lesmateriaal over 'supercomputers', links in 1999 en rechts in 2024.
Een van de eerste officiële publicaties omtrent het vak Informatica in de vernieuwde tweede fase. Een korte samenvatting:
Het vak informatica verdient een plaats. Het vak - hoewel het niet kan bogen op een traditie in het voortgezet onderwijs - kan vermoedelijk rekenen op een warme belangstelling van leerlingen als ze in vrije ruimte een keuze gaan maken.
Noodzakelijk is de grondslag te leggen middels een funderende module in leerjaar drie, voordat de echte profielkeuze zal plaatsvinden. Of je nu spreekt van funderende module of van elektronisch rijbewijs is niet zo belangrijk.
Het vak informatica moet het mogelijk gemaakt worden om niet alleen binnen de ict-lijn van de tweede fase mee te liften maar ook eigenstandig een plaats te veroveren aan die snelweg.
Het oorspronkelijke rapport is (nog) niet gevonden, wel een link naar de publicatie. Heb jij dit rapport in je bezit? Neem dan contact met ons op!
De tweede fase is in Nederland sinds 1998 een synoniem voor de bovenbouw van de havo en het vwo en duurt van het vierde leerjaar tot en met het examenjaar
Tijdens deze onderwijsvernieuwing zijn er enkele vakken "opgeheven" en nieuwe vakken ingevoerd. Eén van deze nieuwe vakken is het keuzevak Informatica in de vrije ruimte.
In het jaar 1998 wordt er gestart met de ontwikkeling van de eerste editie van Fundament. Auteur Ed Bosschaart en redacteur Josien van der Laan gaan aan de slag om een uitdagende lesmethode te ontwikkelen. Nu, 25 jaar later, doet Josien nog steeds redactiewerk voor Fundament!
Beiden zijn geïnterviewd vanwege het jubilieumjaar 2024.
Uitgeverij Instruct neemt Uitgeverij BQ over. Deze uitgeverij was gespecialiseerd in technische informatica, een studierichting in het MBO, en heeft onder andere lesmethoden uitgegeven over Databases, Computerarchitectuur en Logica.
Met deze overname komt er veel kennis bij Instruct terecht voor de toekomst van Fundament.
Een publicatie van Ard Hartsuijker (SLO) in Tinfon, over de eerste ervaring van scholen met het keuzevak Informatica in de bovenbouw havo/vwo.
Een officiële reflectie van het SLO na de invoering van het vak in Informatica 1998. Een uitgebreid document met veel informatie. Ook docenten en leerlingen komen aan het woord. Een quote:
De leerlingen vinden het boek niet echt aantrekkelijk. Ze vinden het "een beetje saai", "soms moeilijk", "veel herhaling", "te veel afkortingen" en het bevat "te veel leesteksten".
Onder andere met de feedback die door het SLO is verzameld, gaat het ontwikkelteam aan de slag met een vernieuwing van de lesmethode, die in 2002 uit zal komen.
Fundament '02 verschijnt. Een team onder leiding van Diet Kieviet (ex-auteur van Uitgeverij BQ) en diverse andere auteurs is ruim een jaar bezig geweest met een grote
vernieuwing.
De vernieuwde methode bestaat uit twee delen. Beide delen verschijnen in het 1e kwartaal van 2002.
Diet Kieviet en Henk Krikke zijn geïnterviewd vanwege het jubilieumjaar 2024.
De opzet van de methode uit 2002 is geheel gewijzigd ten opzichte van de eerste methode uit 1999. Ook wordt er nu voor docenten een CD-rom met aanvullende vragen, presentaties en toetsen geleverd.
Het eerste exemplaar is door Josien van der Laan op de i&i conferentie van 2001 overhandigd aan Ard Hartsuijker van het SLO.
In 2003 is de TOPgroep ontstaan. TOP staat voor Toetsen, Opdrachten en Projecten en dat is dan ook de taak van deze groep: het bedenken en uitwerken van zoveel mogelijk vragen en opdrachten.
Tot het jaar 2020 is deze groep, veelal bestaande uit informaticadocenten, ongeveer vier keer per jaar bij elkaar gekomen om nieuw gemaakte toetsen, opdrachten en projecten te bespreken. Het meeste van dit werk is door de jaren heen in de lesmethode terecht gekomen.
De leden van de TOPgroep konden het niet eens worden van welke programmeertaal er lesmateriaal in Fundament moest worden opgenomen. Daarom is er voor gekozen om naast de boeken Fundament, keuzemodules over verschillende programmeertalen beschikbaar te stellen.
Het eerste boek in deze serie gaat over de programmeertaal Delphi.
De keuzemodule Delphi bij Fundament, ICT voor de Tweede Fase van Instruct behandelt verschillende aspecten van Delphi-programmering, waaronder basisstructuren, objectoriëntatie, en praktische opdrachten zoals database-ontwerp en het programmeren van spelletjes. Het bevat ook ondersteunend materiaal zoals een uitgebreide handleiding en online bronnen.
Instruct organiseert voor het eerst een gebruikersdag, de voorloper van de huidige inspiratiedag. Alle docenten zijn welkom, ook docenten die de methode niet gebruiken.
Deze dag wordt gehouden bij Snowworld Zoetermeer en omvat een informatief en een sportief deel.
Nog steeds organiseert Instruct ieder jaar een inspiratiedag, voor alle informaticadocenten in Nederland.
Hierbij de originele uitnodiging uit 2003!
Naast de papieren lesboeken wordt er een pilot gedaan met een digitale versie van het lesmateriaal. De eerste pilots op scholen met www.informatica-online.nl vinden plaats.
In deze digitale versie wordt de leerstof op diverse plaatsen aangevuld met java-applets. Ook was het mogelijk om online de vragen te beantwoorden. Nu, in 2024, is dit gemeengoed; toen een unicum!
De domeinnaam www.informatica-online.nl is geregistreerd op 16 december 2003.
In mei/juni verschijnt een boek over BlueJ, geschreven door Gertjan Laan. Kort daarop volgt een boek over PHP, geschreven door Peter Kassenaar.
Het gaat om praktische doe-boekjes die de leerlingen een goede basiskennis en basisvaardigheden geven op het desbetreffende gebied.
Naast het boek over Delphi, wat in 2003 uit kwam, zijn dit keuzemodules, die naast Fundament gegeven kunnen worden.
Na het afronden van de testfase en de pilots en het verwerken van alle feedback, wordt de website www.informatica-online.nl breed ingezet, naast de papieren lesboeken.
Waar er voorheen CD-roms met aanvullende vragen, presentaties en toetsen geleverd werden, worden deze materialen voor docenten nu ook online beschikbaar gesteld.
Fundament '07 verschijnt. Een team onder leiding van Henk Krikke en redacteur Josien van der Laan is hier de afgelopen jaren druk mee geweest. Het betreft een herziening van de methode die in 2002 verschenen is.
De boeken zijn iets groter geworden en zijn gedrukt in vier kleuren.
Een opvallend verschil is dat er sprake is van kernstof en verdiepingsstof. Vanaf 2007 wordt namelijk het aantal uren voor informatica uitgebreid, zodat docenten genoeg lesmateriaal hebben voor deze uitbreiding.
Fundament kwam met de vernieuwing in '07 ook als SCORM-pakket uit. SCORM staat voor "Shareable Content Object Reference Model"; het is de internationale standaard voor de uitwisseling van digitaal educatief materiaal en kan eenvoudig ingeladen worden in ELO's als It's learning, Teletop, Moodle, Fronter, N@tschool en Blackboard.
Josien neemt afscheid van Instruct, vanwege persoonlijke omstandigheden. Jarenlang was ze de drijvende kracht achter Fundament. Haar taak wordt overgenomen door Henk Krikke.
Anno 2024 verzorgt ze als freelancer nog steeds de redactionele kant van Fundament.
Fundament '12 verschijnt, ontwikkeld door een team onder leiding van Henk Krikke en redacteur Christa Rompas. Dit is een herziening van de methode die in 2007 verschenen is. De oorspronkelijke acht modules zijn nu teruggebracht tot zeven modules.
Deze uitgave is voor het eerst in full-color. Nieuw in deze uitgave zijn de QR-codes in de kantlijn, om de leerlingen te wijzen op interessante websites of andere links.
Naast het lesmateriaal Fundament komen er drie programmeermodules beschikbaar. Deze gaan over:
Deze modules verschijnen als papieren lesboek en zijn ook digitaal beschikbaar via de leeromgeving informatica-online.nl.
Tijdens de druk bezochte gebruikersdag in 2012 zijn deze boeken gepresenteerd en gaven de auteurs een workshop.
In 2012 verschijnt er een rapport van het KNAW over de positie van het vak Informatica in de bovenbouw. De conclusie is:
"De huidige vakken Informatiekunde en Informatica op havo en vwo hebben een marginale positie, schieten kwalitatief tekort en zijn inhoudelijk uit de tijd. Het is urgent daar iets aan te doen".
In de jaren die volgen wordt er op verschillende niveaus nagedacht over de toekomstige invulling van het vak.
De 3i Award wordt uitgereikt aan leerling(en) op Havo of VWO niveau met het beste profielwerkstuk dat een relatie heeft met Informatica en/of ICT. Met deze prijs wil Instruct talentvolle leerlingen belonen, die - samen met hun docent - een goed profielwerkstuk weten neer te zetten.
De prijs van de eerste editie is uitgereikt tijdens de Inspiratiedag op 10 april 2014, die gehouden is bij het Wartburg College in Rotterdam.
Naar aanleiding van een rapport van de KNAW over digitale geletterdheid heeft het ministerie van OCW in 2014 aan het SLO gevraagd te onderzoeken hoe het vak informatica, dat sinds de invoering in 1998 inhoudelijk nauwelijks was veranderd, in de bovenbouw havo/vwo actueel en aantrekkelijk kan blijven.
Bijgaande publicatie is het resultaat van dit onderzoek.
Het advies voor een nieuw examenprogramma informatica verschijnt. Dit nieuwe examenprogramma informatica havo/vwo wordt ingevoerd met ingang van 1 augustus 2019 voor de leerlingen die op dat moment in het vierde leerjaar havo of vwo zijn toegelaten.
Het nieuwe examenprogramma bestaat uit een kernprogramma en verschillende keuzethema's. Het kernprogramma bevat diverse nieuwe onderwerpen, zoals algoritmiek, eindige automaten en usability.
De ontwikkeling van lesmateriaal voor het kernprogramma wordt overgelaten aan uitgeverijen, zoals Instruct en Informatica-Actief. SLO neemt zelf het initiatief tot de ontwikkeling van lesmateriaal voor de keuzethema's.
Om de ontwikkelingen van het lesmateriaal voor het nieuwe examenprogramma, wat in 2019 zal ingaan, grondig vorm te geven, worden er twee nieuwe auteurs aangetrokken.
Adriaan Gijssen en Rien den Besten, docenten Informatica aan het Wartburg College in Rotterdam komen allebei voor twee dagen per week in dienst. Voorheen waren zij al betrokken bij diverse updates van Fundament. Rien neemt in 2019 afscheid van Instruct.
Foto vlnr: Henk Krikke, Adriaan Gijssen, Rien den Besten, John Hanswijk (accountmanager Fundament).
Een groep van 15 bevlogen informatica docenten gaat aan de slag met nieuw lesmateriaal uit de kerndomeinen B. Grondslagen en D. Programmeren. De ervaringen die ze op doen worden geëvalueerd en verwerkt in de lesmethode.
Omdat er een groot aantal volledig nieuwe onderwerpen in het examenprogramma 2019 (zoals algoritmiek, eindige automaten en usability) voorkomen, organiseert Instruct in 2018 en 2019 verschillende inhoudelijke workshops voor docenten.
Deze druk bezochte workshops werden door de ontwikkelaars van Fundament gegeven in Amersfoort en Utrecht.
Henk Krikke gaat met pensioen, hij is sinds 2010 eindverantwoordelijk geweest voor Fundament. Zijn taak wordt overgenomen door Adriaan Gijssen.
In augustus 2019 gaat het vernieuwde examenprogramma in. Na een intensive pilot-periode is in het voorjaar van 2019 het lesmateriaal van Fundament '19 voor iedereen beschikbaar.
De invoering van het nieuwe examenprogramma is feestelijk gevierd met alle belanghebbende partijen in Amersfoort.
Directeur Anton Wesdorp gaat met pensioen. Instruct vormt vanaf nu samen met Do-it, Vodix en enkele anderen de INNOVATORS; toonaangevende onderwijspartijen die hun visie op innovatie vertalen in hun producten en methoden om zo een optimale bijdrage te leveren aan de kwaliteit van ons onderwijs.
Anton Wesdorp is, samen met Frans Peters, geïnterviewd vanwege het jubilieumjaar 2024.
De lancering van Fundament zonder Vakdocent, na een intensieve voorbereiding samen met een adviesgroep.
Dat is onze lesmethode Fundament Informatica, maar dan te volgen zonder vakdocent. Hiermee kan het vak informatica wel in het rooster gezet en klassikaal gevolgd worden, maar met een docent van een ander vak in het lokaal en met een online helpdesk voor de inhoudelijke vragen van de leerlingen.
Er komt een grondige update van het docentendashboard in Fundament-Online.
Iedere klas heeft een zogenoemd "klasdashboard". Vanaf dit klasdashboard kun je met één klik alle relevante onderdelen van deze klas bekijken.
Deze onderdelen zijn gegroepeerd in vier categorieën:
Voor de lesmethode Fundament zonder Vakdocent is ons doel om per paragraaf in Fundament een uitlegvideo te hebben.
Met een team van vier docenten en onze cameraman Kevin Blokland gaan we deze enorme uitdaging aan. In juni 2022 zijn de eerste video-opnamen voor Fundament zonder Vakdocent.
De video's worden opgenomen door:
Deze vier docenten hebben een uitgebreide training gekregen van actrice Marit van Bohemen.
Inmiddels zijn er meer dan 200 uitlegvideo's opgenomen.
Ook vakdocenten hebben interesse in deze video's, om in te zetten voor leerlingen bij het maken van huiswerk, het opvangen van ziekte, dubbeluren, en andere mogelijkheden.
We lanceren de Fundament-PLUS licentie, waarbij de uitlegvideo's inbegrepen zijn.
Door de ervaring die we hebben opgedaan met onze methode bij scholen zijn we tot de conclusie gekomen dat Fundament op Maat de lading beter dekt. We luisteren naar de uitdagingen waar scholen voor staan en vervolgens bespreken we de voor hen best passende oplossing en helpen om deze uit te rollen. Hiermee bieden wij maatwerk per school.
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Vul dit formulier in en we houden je op de hoogte.
Om deze mijlpaal van 25 jaar Fundament te vieren, interviewde Instruct mensen ‘van het eerste uur’. Deze interviews hierboven terug te vinden.
In de vierde en laatste video uit de reeks spreken de huidige ontwikkelaars met elkaar over de beginjaren van het vak Informatica.
Fundament Informatica is dé methode voor het vak informatica in de bovenbouw havo en vwo. Daarbij werkt Fundament Informatica met een up-to-date en didactische sterke online omgeving. Goede redenen om voor Fundament te kiezen:
Nog geen gebruiker van onze methode?
Ervaar zelf via een proeflicentie welke mogelijkheden en structuur Fundament biedt.